EP additieven hechten aan het oppervlak door fysische of chemische adsorptie. Eenmaal gehecht aan het oppervlak treedt bij hoge contacttemperaturen, die optreden tussen de ruwheidstoppen van de loopvlakken bij grenssmering, een chemische reactie op waarbij een beschermlaag gevormd wordt.

Historisch waren EP additieven loodzepen, actief sulfaat en later gechloreerde verbindingen. In de vijftiger jaren zijn lood zepen vervangen door additieven met zink en fosfor. Organische zink verbindingen worden in grotere hoeveelheden aangetroffen in speciale smeermiddelen voor de racerij. Om de katalysator te sparen is het percentage zink in moderne verbrandingsmotoren minimaal. Zorgvuldige olie analyse is dan belangrijk om de hoeveelheid actieve additieven te monitoren.